Fiona: “Ik dacht: we spreken hier af, want hier liggen mijn roots: in Nieuwkoop. Mijn familie komt hier vandaan en ik heb hier tot aan mijn vierde gewoond. Daarna verhuisden we naar een dorp hier verderop. Ik heb tijdens mijn studie op kamers in Haarlem gewoond en tweemaal in het buitenland (Engeland en Spanje) en woon nu in Alphen aan den Rijn, hier een kwartiertje vandaan.”

Leuk om jouw roots te gaan ontdekken! Ik ken het hier helemaal niet, dus ik ben benieuwd. Hoe gaat het met jou en jouw mensen in deze tijd?
“Het gaat goed. Mijn kinderen zijn tweeëneenhalf en zes, dus nog klein. Eerlijk gezegd ben ik daar wel blij mee, want daardoor hebben ze van alle gekkigheid niet zo heel veel last. ‘Dit is de tijd om onszelf te laten zien’ Onze oudste zit op de vrije school; daar is tachtig procent van de ouders wakker en de leraren zijn ook aardig kritisch. We nemen onze kinderen vaak mee de natuur in en hebben ook nog een aantal zaakjes waar we zonder gedoe heen kunnen. We hebben wel onze weg daarin gevonden. Stel dat de oudste nu zestien was geweest, dan zou het echt een ander verhaal zijn geweest.”

Klopt. Op die leeftijd is het sociale zo belangrijk. Bij een jong gezin ligt de focus nog op het gezin. Wanneer je met je gezin je weg weet te vinden en ruimte weet te pakken, dan heb je op dat vlak geen probleem.
“Ja, het lijkt mij heel moeilijk om je kind nu op de middelbare school te hebben. Gisteren waren we hier verderop bij een tentje waar we nog wel kunnen eten zonder QR-code en daar kwamen vier jonge meiden binnen van rond de twintig, alle vier met zo’n kap op. Gaan ze zitten, gaat-ie af, gaan ze naar de wc, gaat-ie weer op. Daar schrok ik van. Dat is gewoon programmering van de middelbare school. Het is voor hen normaal.”

Ik was laatst met een paar vrienden naar Brussel. Bij een snackbar zagen we precies hetzelfde: mensen gingen met een kapje op naar binnen, na vier stappen gingen ze zitten en mocht het kapje af. Frietje ophalen, kapje op, twee of drie stappen heen en terug en dan weer af als ze weer zaten.
“Het is echt conditionering. Die groep vind ik wel zorgwekkend. Dat is de volgende generatie volwassenen. Ik hoop dat we over tien jaar (als onze oudste zestien is) in een andere wereld leven. Maar we weten het niet, dus leven we met de dag.”

Je oudste zit op een vrijeschool. Hoe is dat gegaan?
“Ze zat eerst op een reguliere basisschool, maar een vrijeschool sprak ons altijd al aan. Alleen, toen we basisscholen gingen kijken, was ik hoogzwanger van onze jongste en de vrijeschool zit aan de andere kant van de stad. Dus toen hebben we gemakshalve een keuze gemaakt en zijn we voor de school in de straat gegaan. Toen kwam covid en toen deden ze op die school zo rigide. We dachten: Ze is nu nog klein. Als we nog willen switchen moeten we het nu doen. Bij de vrijeschool hoorden we heel andere geluiden. We zagen heel andere ouders ook. Dat laatste is belangrijk. De vrijeschool is uiteindelijk nog afhankelijk van de overheid, maar als je een hele grote groep ouders hebt die kritisch is, dan sta je niet alleen. En het type onderwijs past uiteindelijk ook veel beter. Onze dochter zit er helemaal op haar plek. Onze jongste gaat er straks ook heen.”

Denk je er ooit over na om ze helemaal uit het systeem te halen?
“Jazeker wel. Maar op dit moment zit onze oudste goed in haar vel. Als ik nu zeg: ‘Mama gaat je vanaf nu onderwijs geven’, dan doe ik haar tekort. Zij heeft dat contact met haar vriendinnetjes echt nodig. Dus voor nu is het voor ons oké, maar we blijven wel kritisch. Op de vrijeschool is de indoctrinatie veel minder. Ze kijken bijvoorbeeld geen Jeugdjournaal; daar zijn we heel blij mee. Een vrijeschool is natuurlijk wel wat linkser, waardoor misschien in de hogere groepen de klimaatagenda er wat meer doorheen zal sijpelen.”

“Wat ik bedoel is: we moeten leren dealen met de wereld die er is en ze daarin begeleiden. Ze helemaal weghalen van alles lijkt me ook niet zo slim. Dan moet je wel een heel goed alternatief hebben. Dat is fijn aan Alphen (waar wij wonen), daar is best al een grote, actieve groep die het systeem van Bob de Wit aan het opzetten is: Society 4.0.
En daarin zijn ook onderwijsinitiatieven buiten het systeem om. Dat is al heel erg gaande. Dus wij denken zeker wel na over onze kinderen uit het systeem halen en houden alle opties in gedachten.”

We doken al direct het gesprek in, maar ik ben benieuwd naar wie Fiona Zwart is. Waar ligt jouw hart?
“Mijn hart ligt met name bij creëren en mooie dingen maken. Of dat nu in tekstvorm is, een interview, een gesprek of een liedje, ik voel mezelf echt een creator. En met mijn creaties wil ik mensen raken. Uiteindelijk gaat het over liefde. Ik denk dat dat de reden is waarom deze tijd mij heel erg heeft doen groeien, gelukkig, omdat alles wat er gebeurt me heel erg raakt. Ik ben namelijk een mensenmensen de menselijkheid wordt nu uit onze wereld gehaald, op allerlei manieren. Dat druist zo in tegen wie ik ben, dat ik niet anders kán dan mijn stem laten horen. Menselijkheid, de liefde en mensen verder willen brengen, dat zijn mijn thema’s. Ik zie altijd wel de potentie in mensen en daar heb ik mensen ook een aantal jaar, als coach, mee geholpen. De laatste twee jaar heb ik dat losgelaten. Ik denk dat ik nog steeds mensen help, maar op een andere manier. Meer door mijn woorden te gebruiken om anderen te helpen groeien.”

Ik krijg er een smile van op mijn gezicht, dat ‘mensen raken’. Dat is ook wat ik wil. Dat gebeurt, denk ik, wanneer mensen ‘aan gezet’ worden. Als je mensen niet raakt, dan interesseert het ze niet.
“Nee, klopt. Dat heb ik als coach veel een-op-een gedaan en dat vond ik mooi werk. Maar op een gegeven moment was ik daarin uitgegroeid. Dat was januari 2020. Ik ben toen gaan herijken wat ik wilde gaan doen. In maart van datzelfde jaar veranderde de wereld en ik wist meteen: dit is zo gek, dit klopt niet. Ik ben eerst gaan uitzoeken wat er dan aan de hand was en rolde van het één in het ander. Toen ben ik mij gaan uitspreken. Inmiddels weet ik wat ik wil: terug naar de essentie. Simpel gezegd wil ik gewoon liefde brengen en mensen met elkaar verbinden. En mooie dingen maken.

Wanneer was het jou duidelijk wat je hier komt doen?
“Dat was een proces en niet per se één moment. Ik ben vooral dingen blijven proberen en gaandeweg heeft het zich ontpopt. Ik heb altijd al zoveel vragen gehad bij onze maatschappij, en dan vooral bij de ratrace. Mensen zitten vast, waardoor ze de antwoorden buiten zichzelf zoeken in plaats van in zichzelf. Ik wilde niet in dat systeem en was zesentwintig toen ik voor mezelf begon. Maar ook dit ondernemen voelde in het begin nog heel als moeten. Ik moet klanten vinden, ik moet marketing doen, ik moet verkopen, moet, moet, moet. Dat is eigenlijk zo suf, maar de puurheid, de zuiverheid, is er uitgehaald, en dat gebeurt natuurlijk al bij kinderen. Aan al die marketing- en verkoopkennis heb ik nu trouwens wel veel, want ik kan makkelijker de manipulatie van de overheidspersconferenties doorzien. Maar al dat moeten heb ik helemaal losgelaten. Ik moet nu helemaal niks en het enige wat ik doe, is zeggen wat er in mij leeft. Dat verwoord ik, met name op Twitter, waarna ik het doorplaats op andere social media-kanalen. En het maakt me helemaal niet uit wat mensen ervan vinden. Het kan me niet schelen of het één keer wordt geliket of duizend keer. Juist dan gaat het groeien. Dat is de grootste les voor mij in deze tijd: dat je gewoon jezelf mag zijn en al je conditionering en programmering los mag laten, alles af mag leren. Dat je alleen nog maar bij jezelf hoeft te denken: wat leeft er in mij en hoe kan ik dat naar buiten brengen?”

Mooi. Dan leef je vooral in puurheid en creativiteit, terwijl juist die creativiteit maatschappijbreed zo wordt gedempt.
“We zijn in essentie allemaal creatief, ik ben dat ook altijd geweest. Behalve in de periode dat ik vooral aan het zorgen was voor mijn moeder; toen ben ik het een tijd kwijt geweest.

Ik las dat je moeder op haar 28e MS kreeg. En dat jij uiteindelijk voor haar bent gaan zorgen.
“Mijn moeder was dertig toen ze mij kreeg; ze had dus al MS voordat ze kinderen kreeg. Ik heb een tweeëneenhalf jaar jongere broer. De eerste jaren was de ziekte best stabiel en ging het allemaal wel oké, maar toen ik acht was, is zij heel ziek geworden, verlamd in een rolstoel terecht gekomen en in een revalidatiecentrum beland. Dat heeft het huwelijk van mijn ouders niet overleefd. Mijn vader ging weg en ik ben verder opgegroeid met mijn zieke moeder en mijn jongere broertje. Dat heeft me heel erg gevormd. Nu weet ik meer over familiesystemen en de manier waarop je daarin je plek inneemt; ik heb me verdiept in familieopstellingen. Een kind hoort nooit boven de ouders te staan in de hiërarchie. Dan is er namelijk sprake van een ‘fontein’ en kan het letterlijk niet stromen. Ik heb dus juist wel een tijd op sommige vlakken ‘boven’ mijn moeder gestaan, omdat de situatie nu eenmaal zo was. Ze is afgelopen zomer overleden en ligt hier in het dorp begraven. Misschien is dat ook wel de reden waarom ik nu meer naar Nieuwkoop trek, omdat letterlijk mijn roots hier liggen. Mijn moeder was heel sterk; ik denk niet dat er veel mensen zijn die kunnen dragen wat zij heeft moeten dragen. Daar heb ik veel van geleerd. Maar het heeft ook mijn creativiteit beperkt in die periode. Want als je zelf veel moet zorgen voor een ander, dan is er nu eenmaal weinig ruimte voor creativiteit. Of voor je eigen plek innemen.”

Misschien zelfs om je eigen plek te vinden.
“Inderdaad, maar daar ben ik wel in gegroeid.”

Ik luisterde toen ik hier naartoe reed een stukje van de podcast van Jorn Luka met Adelheid Storms. Zij zei ook: ‘Als je het verschil in mijn ontwikkeling ziet met een jaar of twee geleden, hoeveel ik gegroeid ben, terwijl er ook heel veel mensen eigenlijk nog precies hetzelfde doen als ze altijd deden.’
“Herkenbaar. De afgelopen twee jaar is er zoveel gebeurd. En dan is mijn moeder dus ook nog overleden, wat een big live event is. Blijkbaar is dat onze weg en die van veel andere mensen is heel anders. Dat maakt wel de connectie met gelijkgestemde mensen groter, is mijn ervaring. En met niet-gelijkgestemden wordt het vaak juist lastiger. Een tijdje terug heb ik gegeten met een paar vrienden en ik heb me heel erg zitten inhouden. Daar voelde ik me achteraf eigenlijk heel rot over, omdat ik me niet meer in wíl houden. Niet dat ik hen wil overtuigen, maar ik wil me niet meer aanpassen. Ik heb me in het verleden vaak aangepast en mijn woorden ingeslikt en dat wil ik gewoon niet meer. Maar ik deed het bij hen toch weer even.”

Dat is precies wat Adelheid in haar gesprek ook zei: je houdt je in omdat je de discussie niet aan wilt gaan en andere mensen niet wilt kwetsen. Het is een dun lijntje waarop je dan balanceert. Eigenlijk wil je wel gaan staan voor je waarheid, , maar het is lastig. Je denkt dan: overtuigen lukt toch niet, dus laat dan maar. Maar wat zeg je dan nog wel? Op het moment dat je iets zegt wat totaal niet overeenkomt met hun wereldbeeld, lijkt het toch vaak een beetje overtuigen. Dan komt er weer discussie.
“Dat is er zo lastig aan. Je kunt eigenlijk niet meer helemaal met ze delen wat er in je leeft.”

Klopt. Ik heb één vriend, die totaal anders denkt dan ik; hij heeft bijvoorbeeld ook de booster gehaald. Maar met hem kan ik gelukkig nog steeds alles bespreken. Dus met sommige andersdenkenden kan het wel, maar dat zijn mensen die zichzelf een spiegel kunnen voorhouden, die zich durven afvragen: hoe reageer ik nu op dingen en wat doet dat dan met mij? Maar ik denk dat veel mensen, uit mijn ‘vorige leven’ met name, houden van voetballen en een potje bier drinken. Daar is niks mis mee en daar heb ik geen oordeel over; het is wat het is. Ik denk dat er veel mensen zijn die zichzelf niet uitdagen.
“En wat is jouw verklaring voor het feit dat zij niet zo die diepgang zoeken?”

Een vriend uit die groep met wie ik nog goed contact heb en wel gesprekken voer, zegt: ‘Ik ben geen strijder. Ik weet dat het niet klopt, maar laat maar. Ik hoef dat niet.’ In mijn ogen is dat wegduiken, jouw deel niet durven aankijken. Niet de vragen durven stellen: Waarom wil ik dit niet zien? Waarom wil ik daar het gesprek niet over aangaan? Wat maakt dat ik het wegduw?
“Die vragen zijn heel confronterend. Deze tijd is zo’n grote spiegel. De één durft erin te kijken en de ander niet. Of maar een beetje.”

Het is denk ik ook: geen andere optie zien.
“Dat is het ook, er is nog geen alternatief.”

Nee, en wij proberen natuurlijk met We Are Pioneers te laten zien dat hier wél hard aan gebouwd wordt! Er zijn al zoveel mensen bezig, er wordt al zoveel gecreëerd. Daarmee hoop ik ook dat mensen denken: Ow, wacht even, het kan dus wel. En dat ze geïnspireerd worden.
“Dat is ook mooi aan jullie werk te zien. Dat jullie magazine dergelijke initiatieven ondersteunt, dat hebben we nodig. De Andere Krant doet dat gelukkig ook steeds meer.”